Regionlarda meyvəçiliyin və çayçılığın inkişafı ilə bağlı çoxşaxəli tədbirlər görülür

AZ RU EN

Ana səhifə / Arxiv / Regionlarda meyvəçiliyin və çayçılığın inkişafı ilə bağlı çoxşaxəli tədbirlər görülür

Regionlarda meyvəçiliyin və çayçılığın inkişafı ilə bağlı çoxşaxəli tədbirlər görülür

19.07.2019 [09:38]

Dövlətin aqrar sektorun inkişafına göstərdiyi hərtərəfli dəstəkdən yararlanan bağbanlar bağlardan bol məhsul götürürlər
Son illərdə ölkəmizdə aqrar sahədə islahatlar geniş vüsət alıb. Aqrar islahatların təmin edilməsi ilə bağlı Prezident İlham Əliyevin verdiyi sərəncamlar, qəbul edilən Dövlət proqramları bu sahədə məşğulluğun genişlənməsi və ixracın artırılması, həmçinin ənənəvi və ixrac potensialı yüksək sahələrin inkişafı istiqamətində tədbirlər görülməsi intensiv inkişafı üçün geniş imkanlar açır.
Azərbaycanın iqlim şəraiti məhsuldarlıq üçün münbit şərait yaratdığı üçün ixrac potensialının yüksəkliyinə görə meyvəçilik və çayçılıq aqrar sahənin əsas istiqamətlərindən sayılır. Kənd təsərrüfatında aqrar sektorun daha yüksək inkişafa, məhsuldarlığı artırmağa nail olmaq üçün regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı qəbul edilən Dövlət proqramlarında konkret hədəflər müəyyən edilib və bu hədəflərə çatmaq üçün həyata keçirilən mühüm məqsədyönlü tədbirlər aqrar sahənin dinamik və dayanıqlı inkişafını təmin edir.
Təsadüfi deyil ki, “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrasının yekunlarına həsr olunan konfransda iştirak edən Prezident İlham Əliyev məhsul istehsalında əldə edilən uğurlara toxunub: “Meyvə istehsalı 2004-cü ildə 420 min ton, 2018-ci ildə bir milyon ton olub. Yəni, artım iki dəfədən çoxdur. Bütün bu məlumatları mən sahibkarlara və ictimaiyyətə ona görə verirəm ki, onlar bilsinlər nə qədər artım olub və bizim hələ artıma nə qədər ehtiyacımız var. Biz bazarlara çıxışı dövlət dəstəyi ilə təmin edirik”.
Dövlət başçısı sözügedən konfransda çıxışında daha çox gəlir gətirən və ixracyönümlü meyvə bağlarının salınması barədə sahibkarlara məsləhətlər də verib: “Son vaxtlar badam və qoz bağlarının salınması geniş vüsət almışdır. Bu məhsullar da çox gəlirlidir və ixracyönümlüdür. Azərbaycanda badam və qoz emalı fabriklərinin tikintisi mütləq nəzərdə tutulmalıdır. Sahibkarlara məsləhət görürəm ki, bu işlə məşğul olsunlar. Eyni zamanda, xüsusilə Bakı, Abşeron və digər bölgələr üçün ənənəvi olan zeytunçuluğun inkişafı da sürətlə gedir. Yeni zeytun bağlarının salınması geniş vüsət almışdır”.
Lənkəran çay filialında 4 yeni çay sortu əldə edilib
Dövlət başçısının birbaşa dəstəyi ilə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (KTN) meyvəçiliyin və çayçılığın inkişafı ilə bağlı çoxşaxəli tədbirlər görür. Bu çərçivədə KTN Aqrar Elm və İnformasiya Məsləhət Mərkəzi, Meyvəçilik və Çayçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Lənkəran Regional Aqrar Elm İnformasiya Mərkəzi və AMEA-nın Lənkəran Regional Elmi Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə “Azərbaycanda çayçılığın və sitrusçuluğun inkişaf potensialı” mövzusunda elmi-praktik seminar keçirilib.
Seminarda çayçılığın müasir inkişaf yolları, dövlət dəstəyi, fərdi təşəbbüslərə diqqət, sitrus bitkilərində ziyanvericilərə qarşı mübarizə tədbirləri ilə bağlı təkliflər irəli sürülüb. Tədbirdə çıxış edən KTN Meyvəçilik və Çayçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru İlham Qurbanov ölkəmizdə aqrar sahənin elmi təminatının daha da yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən işlər, Azərbaycanda çayçılığın inkişafına dair 2018-2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı, Meyvəçilik və Çayçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktor müavini Vahid Əliyev isə Azərbaycanda çayçılığın mövcud vəziyyəti haqqında məlumat verib.
Seminar iştirakçıları daha sonra Lənkəran çay filialında AMEA Lənkəran Regional Elmi Mərkəzinin direktoru, aqrar elmlər doktoru, professor Fərman Quliyevin yeni çay sortlarının yetişdirilməsi üzrə təcrübə sahəsinə baxış keçiriblər.
Professor F.Quliyev daha məhsuldar çay sortlarının yetişdirilməsi üçün görülən işlərdən, əldə edilən müsbət nəticələrdən danışıb. O bildirib ki, aparılan təcrübələr nəticəsində Lənkəran çay filialında 4 yeni çay sortu əldə edilib. “Çay bitkisinin sort və formalarının toplanması, Lənkəran-Astara bölgəsi şəraitində introduksiya olunması, öyrənilməsi, ən qiymətlilərinin seçilməsi, yeni sortların yaradılması” mövzusu üzrə tədqiqat işləri aparılıb. Tədqiqatlarda uzun illərdən bəri çay bitkisinin 50-dən çox sort və formaları toplanaraq Lənkəran çay filialının eksperimental kolleksiya plantasiyasında müqayisəli sınaqdan keçirilib və bir sıra uğurlar əldə edilib.
Professor F.Quliyev qeyd edib ki, ölkəmizdə mövcud olan çay plantasiyalarında çay kolları məhsuldarlıqlarına, yarpaq keyfiyyətinə, zoğvermə intensivliyinə, vegetasiya müddətinin uzunluğuna, budaqlanma xarakterinə, generativ fəaliyyətinə, quraqlığa və soyuğa davamlılığına və ən nəhayət, istehsal edilmiş quru çayın keyfiyyətinə görə bir-birindən xeyli dərəcədə fərqlənir. Göstərilən bütün bu məsələləri nəzərə alaraq, təsərrüfat əlamətləri ilə fərqlənən sort-klonların yaradılmasına xüsusi diqqət yetirilməlidir. Klon seleksiyası üsulu ilə əldə edilən yüksək məhsuldar və yüksəkkeyfiyyətli çayın yeni forma-klonları respublikada çayçılığın müasir elmi əsaslar üzərində inkişaf etdirilməsi işində mühüm rol oynaya bilər.
Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, “Azərbaycan Respublikasında çayçılığın inkişafına dair 2018-2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın icrası ilə bağlı xeyli işlər görülür. Belə ki, KTN Elmi-Tədqiqat Mərkəzinin mütəxəssisləri Masallı, Astara və Lənkəran rayonlarında olub, cənub bölgəsində çayçılıqla məşğul olan fermerlər və mütəxəssislərlə görüşüb, elmi-tədqiqat müəssisələrində, fermer təsərrüfatlarında görülən işlərlə əyani tanış olublar. Nazirliyin mütəxəssisləri, həmçinin Azərbaycan Meyvəçilik və Çayçılıq İnstitutunun Lənkəran filialında olublar. Burada AMEA-nın Lənkəran Regional Elm Mərkəzinin direktoru F.Quliyevlə görüşən Elmi-Tədqiqat Mərkəzinin bölmə rəhbəri Famil Əhmədov və aparıcı mütəxəssis İ.Hüseynov professorun təcrübə sahəsinə baş çəkiblər.
Alkoqolsuz üzüm məhsullarının istehsal texnologiyaları tədqiq edilir
KTN-in İctimaiyyətlə əlaqələr və informasiya təminatı şöbəsindən bildirilib ki, bu günlərdə nazirliyin Meyvəçiliyin, üzümçülüyün təşkili və monitorinq şöbəsinin müdiri Tofiq Rzayevin iştirakı ilə Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunda görüş keçirilib. Görüşdə institutun mövcud potensialı, sahə üzrə gələcək çağırış və trendlərin izlənilməsinin vacibliyi, innovasiyaların tətbiqinin əhəmiyyəti müzakirə olunub.
Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru səlahiyyətlərini icra edən, aqrar elmlər üzrə elmlər doktoru Vüqar Səlimov üzümçülüyün respublika iqtisadiyyatı üçün çox böyük əhəmiyyətə malik olduğunu bildirib. Qeyd edib ki, ölkənin aparıcı elmi-tədqiqat müəssisələrindən biri olan institutun əsas fəaliyyəti üzüm genofondunun zənginləşdirilməsi və qorunub saxlanılması, aborigen, introduksiya olunmuş üzüm sortlarının, yabanı üzüm növlərinin öyrənilməsi, yüksəkkeyfiyyətli, xəstəlik və zərərvericilərə qarşı davamlı sort və hibridlərin yaradılmasından ibarətdir. Bundan başqa, üzümün innovativ becərilmə texnologiyasının işlənib hazırlanması, beynəlxalq standartlara uyğun şərabların, şərab distillyatlarının, digər alkoqollu və alkoqolsuz üzüm məhsullarının istehsal texnologiyalarının tədqiq edilməsi və təkmilləşdirilməsi də institutun əsas fəaliyyət sahələrindəndir. O, institut alimlərinin üzüm-şərab istehsalı ilə bağlı elmi axtarışlarını yeni Strateji Yol Xəritəsinə uyğun olaraq həyata keçirdiyini diqqətə çatdırıb.
Nazirliyin şöbə müdiri T.Rzayev qarşıda duran vəzifələrdən danışaraq bildirib ki, bu gün Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən strategiya çərçivəsində üzümçülüyün və onun emal sənayesinin müasir bazar iqtisadiyyatı şəraitində inkişaf etdirilməsi üçün qarşıda mühüm vəzifələr qoyulub. Azərbaycan Prezidenti tərəfindən təsdiqlənən üzümçülük və şərabçılığa dair Dövlət proqramları bu sahənin inkişafında dövlət siyasətini və strategiyasını formalaşdıraraq nəzərdə tutulmuş tədbirlərin uğurla həyata keçirilməsini təmin edəcək.
Qubada müasirtipli superintensiv meyvə bağlarının salınması geniş vüsət alır
Ölkə ərazisində istehsal olunan meyvənin həcminin artırılması xarici məhsula tələbatı azaltmaqla yanaşı, yerli fermerlərin iqtisadi vəziyyətinə də müsbət təsir göstərir. Məhsuldar bağların salınması ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsində və ixracın artırılmasında mühüm rol oynayır. Bu baxımdan, meyvəçiliyin inkişafı ilə bağlı tədbirlər çərçivəsində Quba rayonunda müasirtipli superintensiv meyvə bağlarının salınmasına maraq artıb. Son illər rayonda superintensiv meyvə bağlarının sahəsi artırılaraq 1800 hektara çatdırılıb. Bu bağların 1000 hektarında alma əkilib.
Rayonda intensiv meyvə bağlarının salınmasında əsas məqsəd xarici bazarlara çıxarılabilən rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsal etməkdir. Qubadakı mövcud alma bağlarının təxminən 60 faizi 30-40 il əvvəl salınıb. Həmin bağlar bioloji inkişaf dövrünü başa vurmuş hesab olunur. Bu səbəbdən fermerlər yeni superintensiv tipli meyvə bağları salmaqda maraqlıdırlar.
Fermer Əli Musayev rayonun Pirvahid kəndində 10 hektar sahədə müasirtipli bağ salıb. Damcı üsulu ilə suvarılan bu bağlarda işlər tam mexanikləşdirilib. Plastik borulara vurulan su avtomatik olaraq ağaclara verilir. Yeni sistem 30 hektar ərazini bir günə suvarmaq imkanı yaradır. Bu isə öz növbəsində həm vaxt itkisinin, həm də su məsrəfinin qarşısını alır.
“Superintensiv müasir bağ salmışıq. On hektarı gilas bağıdır. Gələcəkdə armud və alma bağları da salmaq planımız var. Gilasın 5-6 növünü becəririk. Ənənəvi bağlarla müqayisədə superintensiv bağların becərilməsi tam fərqlidir. Buna görə də belə bağların əkilməsində mütəxəssis rəyi lazımdır. Əvvəllər təsərrüfat sahiblərinin əkdiyi tinglər köhnə qaydada arqotexniki qulluq olunduğu üçün sıradan çıxırdı. İndi isə fermerlər mütəxəssislə məsləhətləşmədən bağ salmağa ehtiyat edirdilər. Bu sahə üzrə kifayət qədər mütəxəssisin olması biz fermerlərin işini asanlaşdırıb”, - deyə Ə.Musayev bildirib.
Superintensiv bağçılığın üstün cəhətlərindən biri də meyvə tinginin elə əkildiyi il məhsula düşməsidir. Lakin mütəxəssislər həmin meyvəni ağacda saxlamamağı tövsiyə edirlər. Ənənəvi bağlardan fərqli olaraq burda xüsusi aqrotexniki qulluq aparılmalıdır.
(davamı növbəti sayımızda)
Qaşqay RAMAZANOV