Araşdırma: İnsanlar dinləməyə çalışarkən qulaq əzələləri səs mənbəyinə doğru hərəkət edir

Bakı:

14°C

82%

1m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Arxiv / Araşdırma: İnsanlar dinləməyə çalışarkən qulaq əzələləri səs mənbəyinə doğru hərəkət edir

Araşdırma: İnsanlar dinləməyə çalışarkən qulaq əzələləri səs mənbəyinə doğru hərəkət edir

01.02.2025 [19:43]

Müasir insanlarda qulaq əzələlərinin hərəkət qabiliyyətinin böyük ölçüdə itirildiyi məlum olsa da, yeni araşdırmalar göstərir ki, bu refleksin neyron əsasları hələ də mövcuddur. Almaniyanın Saarland Universitetindən Andreas Schröer və onun tədqiqat qrupu tərəfindən aparılan araşdırma nəticəsində məlum olub ki, insanlar diqqətlə dinləməyə çalışarkən, qulaq əzələləri səs mənbəyinə doğru yönəlmək üçün hərəkət edir. Bu fenomen elmi ədəbiyyatda “sinir fosili” olaraq adlandırılır.

AZƏRTAC “euronews.com” saytına istinadla xəbər verir ki, araşdırma “Frontiers in Neuroscience” jurnalında dərc edilib və eşitmə problemi olmayan 20 yetkin iştirakçı üzərində aparılıb.

Tədqiqat çərçivəsində iştirakçılardan eyni yerdə yerləşdirilmiş bir dinamik vasitəsilə audiokitab və podkast dinləmələri istənilib. Üç fərqli sınaq ssenarisi hazırlanıb:

Asan ssenari – Podkast, audiokitabdan daha sakit idi və tonlar nəzərəçarpacaq dərəcədə fərqli idi.

Orta çətinlikdə ssenari – Podkast və audiokitabın səs tonu eyni idi.

Çətin ssenari – İki podkast audiokitabdan daha yüksək səslə birlikdə səsləndirilirdi.

İştirakçılar hər bir ssenarini iki dəfə təcrübədən keçiriblər və səs mənbələrinin yeri dəyişdirilib. Qulaq əzələlərinin elektrik aktivliyini qeyd etmək üçün elektrodlar istifadə olunub. Təcrübədən sonra iştirakçılardan audiokitabı dinləmək üçün nə qədər səy göstərdiklərini qiymətləndirmələri istənib. Tədqiqat nəticələri göstərdi ki, dinləmə şəraiti mürəkkəbləşdikcə, iştirakçıların dinləmə səyləri və audiokitabda diqqət yayındırma səviyyəsi artıb. Bundan əlavə, tədqiqat qrupu çətin dinləmə şəraitində üstün qulaq əzələlərinin (qulağı yuxarı qaldıran və çölə çıxaran əzələlər) daha aktiv olduğunu müəyyənləşdirib. Həmçinin arxa qulaqcıq əzələləri (qulağı geri çəkən əzələlər) səs iştirakçının qarşısından deyil, arxadan gəldikdə daha aktiv olub.

Araşdırmanın aparıcı müəllifi Andreas Schröer qeyd edir ki, əldə edilən nəticələr insanların könüllü şəkildə qulaqlarını tərpətmək qabiliyyəti ilə bağlı deyil: “Çünki iştirakçılar arasında qulaqlarını iradəli şəkildə hərəkət etdirə bilənlərin sayı çox az idi. Bununla belə, bəzi tədqiqatlar insanların müəyyən məşqlər vasitəsilə bu bacarığı qismən inkişaf etdirə biləcəyini irəli sürür”.

Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, insanın əcdadları təxminən 25 milyon il əvvəl qulaqlarını aktiv şəkildə hərəkət etdirmək qabiliyyətini itiriblər. Bir çox heyvan üçün qulaq hərəkətləri ətraf mühitdəki səslərə daha yaxşı reaksiya verməyə imkan yaradır. İnsan qulağı kifayət qədər hərəkətsiz olsa da, bu qədim refleksin neyron mexanizmləri hələ də fəaliyyət göstərir.

A.Schröer qeyd edir ki, müşahidə edilən qulaq hərəkətləri “demək olar ki, mövcud deyil” və onların nəzərəçarpacaq bir funksional faydası yoxdur. Buna baxmayaraq, beynin hələ də bu mexanizmi qoruyub saxlaması, onun təkamül tarixindən qalan bir qalıq – “sinir fosili” olduğu fikrini gücləndirir. Bu tədqiqat insanın neyro-evolyusiyası və təkamül qalıqları ilə bağlı daha dərin araşdırmalara təkan verə bilər.

Paylaş:

Baxılıb: 188 dəfə