Təhsilimizin “repetitor bəlası”...

AZ RU EN

Ana səhifə / Xəbər lenti / Təhsilimizin “repetitor bəlası”...

Təhsilimizin “repetitor bəlası”...

26.08.2023 [11:30]

Yeganə
Başlamasına az qalmış yeni tədris ili bir çox valideyn və şagird üçün həm də repetitor, dərsdənkənar hazırlıq məsələlərini aktuallaşdırır. Ölkəmizdə repetitorlara tələbat günü-gündən artır. Bunu təkcə Bakıda yox, elə digər şəhər və rayonlardakı ictimai yerlərdə, sosial şəbəkələrdə yayılan elanlardan görmək olar. Hazırlıqlar 10-15 il əvvəl daha çox yuxarı sinifləri əhatə edirdisə, indi əlavə məşğələ hazırlığı aşağı siniflərə də aiddir.

İbtidai sinif şagirdləri əlavə məşğələdə növbəti günün dərsini hazırlayırsa, orta və yuxarı sinif şagirdləri üçün mənzərə fərqlidir: Sirr deyil ki, repetitor yanına getmədən ali məktəbə qəbul olmaq çətindir. Bu səbəbdən də repetitorluqla məşğul olan müəllimlərin sayı artmaqdadır. Bəzi müəllimlər hətta siniflərdə dərs keçmək istəmirlər. Uşaqları evlərinə, hazırlığa dəvət edirlər. Bəzən isə abituriyentlərə başqa müəllimlə hazırlaşdıqları üçün təzyiq göstərirlər. Belə olduğu halda şagirdlər də məktəbdə keçirilən dərslərə biganə yanaşırlar. Bütün biliyi hazırlıqda öyrənəcəklərini güman edib, arxayınlaşırlar.

Düzgün nəzarət mexanizmi yoxdur...

Təhsil üzrə ekspert Elçin Əfəndi “Yeni Azərbaycan”a açıqlamasında bildirib ki, təhsilimizdə mənfi tendensiyalı ənənələrdən biri də repetitorluqdur. Onun sözlərinə görə, demək olar ki, orta ümumtəhsil məktəblərində dərslərin keçirilmə səviyyəsi olduqca aşağı düşüb: “2000-ci illərdən etibarən bu fəaliyyət daha da genişlənib. Bunun da ən birinci səbəbi orta təhsil müəssisələrində tədris edilən dərslərin keyfiyyətinin aşağı olması, ikinci səbəbi isə şagirdləri fərdi olaraq hazırlığa gəlməyə təhrik edən bəzi müəllimlərdir. Həmin müəllimlərin belə etməsinə səbəb tədris üzərində düzgün nəzarət mexanizminin olmamasıdır. Biz hansı müəllimi danışdırsaq, maaşının onu qane etməməsindən şikayətlənəcək. Belə olan halda isə məcburdur ki, məktəbdəki işindən əlavə repetitor kimi də çalışsın. Valideynlər 4-5 yaşında uşağı hazırlığa, fərdi müəllim yanına göndərirlər. Bu isə o deməkdir ki, bizdə repetitorluq fəaliyyəti olmadan təhsil səviyyəsi sıfırdır.

Kütləvi savadsızlıq ola bilər...

E.Əfəndi, vəziyyətin belə davam edəcəyi təqdirdə, ölkədə kütləvi savadsızlığın baş alacağını bildirib: “Repetitorluğun inkişafının davamlı olması kütləvi savadsızlığa səbəb olacaq. Çünki hər bir ailənin maddi imkanı yoxdur ki, övladını fərdi müəllim yanına göndərsin...

Ölkədə 1 milyon 500-600 min təhsil alan varsa, 600 min şagird maddi cəhətdən çətinlik çəkməyərək hazırlığa gedə bilir. Lakin eyni tendensiya 1 milyon şagird üçün səciyyəvi deyil. Qarşıdakı dövrlərdə bizi ödənişli təhsil sistemi gözləyir. Özəl məktəblər artacaq, nəticədə rəqabət yaranacaq. Dövlət məktəbləri isə məcbur qalaraq savadlı müəllimlərə yüksək maaş verib onları işləməyə dəvət edəcək. Nəticədə onlar da ödənişli təhsil sisteminə keçəcək. Bu da öz növbəsində ödənişli məktəblərin sayını artıracaq”.

Çıxış yolu nədir?

Ekspert problemin qarşısını alımağın yollarından da danışıb: “Bunun üçün ilk addım müəllimlərin maaşının artırılmasıdır. Repetitor fəaliyyəti ilə məşğul olan bütün müəllimlər vergiyə cəlb olunmalıdır. Elm və Təhsil Nazirliyi müəllim işləyənlərin repetitorluq fəaliyyətini qəti sürətdə qadağan etməlidir.

Təhsil məktəbdə, auditoriyada verilməlidir. Əgər kimsə pullu təhsil istəyirsə, bu zaman məktəb rəhbərliyi ilə danışıb dərsdən sonra orada təşkil olunacaq məşğələlərdə iştirak edə bilərlər. Son illər təmayülləşmə adı ilə müəyyən ixtisas qrupları üzrə qruplaşdırmalar apardılar, bu da effekt vermədi, əksinə, daha bərbad vəziyyət yarandı. Əgər mövcud vəziyyəti dəyişmək istəyiriksə, Elm və Təhsil Nazirliyinin müəyyən proqramı olmalıdır”.

Xarici ölkələrdə vəziyyət

Repetitorluq Cənub-Şərqi Avropa dövlətlərində də çox geniş yayılıb. Yunanıstanda sonuncu sinif şagirdlərinin 96 faizi repetitor yanına gedir. Kiprdə şagirdlərin 80 faizi repetitordan istifadə edir. İtaliyada şagirdlərin 40 faizi, İspaniyada 63 faizi, Latviyada 46 faizi, Maltada 78 faizi, Polşada 50 faizi, Slovakiyada 56 faizi, Çexiyada 47 faizi repetitorlara müraciət edir.

Paylaş:

Baxılıb: 377 dəfə