Sosial və siyasi mədəniyyət

Bakı:

18°C

88%

3m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / MEDİA / Sosial və siyasi mədəniyyət

Sosial və siyasi mədəniyyət

02.10.2024 [09:33]

Fəal vətəndaşlığın göstəricisi kimi...

Gənclərin cəmiyyətə adaptasiyası üçün onların öz hüquqlarını dərk etməsi, vəzifələrini yerinə yetirməsi, məsuliyyətlilik və intizamlılığın artırılması mühüm amildir. Vətəndaşlıq tərbiyəsi şəxsiyyətin formalaşmasında ən başlıca ünsürdür. Çünki bu tərbiyəyə diqqət edilmədikdə kamil insan və yetkin şəxsiyyət yetişdirmək düzgün deyil. Belə ki, şəxsiyyət ilk növbədə vətəndaşlıq məziyyətlərinə, yəni vətəndaşlıq ləyaqətinə, müstəqillik, dövlətçilik ruhuna malik olmalıdır.

Məlumdur ki, Azərbaycan milli ənənələrə və demokratiya prinsiplərinə, insan hüquqları və azadlıqlarına hörmət edən hüquqi bir dövlətdir. Bu baxımdan vətənpərvərlik və azərbaycançılıq ideyalarına sadiq olan, müstəqil və yaradıcı düşünən vətəndaş və şəxsiyyət yetişdirmək üçün dövlətimiz sosial siyasətini uğurla həyata keçirir. Hər bir dövlətin Konstitusiyası hüquqi, sosial, siyasi funksiyaları ilə yanaşı, tərbiyəvi funksiyanı da əhatə edir. Bu da hər şeydən əvvəl, şəxsiyyətdə Konstitusiyaya, dövlətin qanunlarına, vətəndaşın hüquq və azadlıqlarına hörmət ruhu aşılayır, müəyyən dünyagörüşü formalaşdırır.

Siyasi və hüquqi mədəniyyətə malik şəxslər

Mövzu ətrafında fikirlərini “Yeni Azərbaycan”la bölüşən sosioloq Sahib Altay bildirib ki, vətəndaşlar fərqli ola bilər, lakin onları vahid sosiumda birləşdirəcək ümumi xüsusiyyətlər olmalıdır. Sosioloqun sözlərinə görə, gənclər bilməlidirlər ki, əsl vətəndaş mənsub olduğu cəmiyyəti fəal şəkildə müdafiə edən, onu inkişaf etdirən və ona xidmət edən şəxsdir: “Layiqli vətəndaş yalnız öz hüquqlarını bilən deyil, onları müdafiə edən haqsızlıqlara qarşı çıxan, Vətəni, onun keçmişi və gələcəyi ilə bağlı məsuliyyət daşıyan, siyasi və hüquqi mədəniyyətə malik şəxsdir”.

Vətəndaşlıq tərbiyəsinin komponentləri...

S.Altay bildirib ki, gənclərə vətəndaşlıq tərbiyəsinin aşılanması onların öz hüquqlarını qorumasına və vətəndaşlıq vəzifələrini reallaşdırmasına zəmin yaradır: “Tədris müəssisələrində təhsil aldıqları müddətdə belə bir hazırlıq tərbiyəvi işin tərkib hissəsi kimi gənclərin formalaşmasına yönəlmiş bir sıra komponentləri özündə birləşdirir. Bunlar nəzəri, əməli və emosional komponentlərdir.

Nəzəri komponent gənclər tərəfindən vətəndaş həyatı üçün lazım olan iqtisadi, hüquqi, psixoloji, siyasi və başqa biliklərin, həmçinin ağlın və intellektin inkişafının əldə edilməsini nəzərdə tutur. Bu komponent sosial-humanitar fənlərin kompleksinə, yəni tarix, fəlsəfə, sosiologiya, politologiya, kulturologiya, hüquqşünaslıq, psixologiya və s. aiddir.

Əməli komponent mülki həyatda aktual olan müxtəlif texnoloji bacarıq və vərdişləri əhatə etməlidir. Söhbət gənclərin seçkilərdə, referendumlarda, ictimai təşkilatların toplantılarında iştirakı bacarıqlarından gedir. Vacibdir ki, gənclər ictimai həyat sahəsində lazımi bacarıqlar və vərdişlərə yiyələnsin, vətəndaş cəmiyyətinin prosedurlarını öyrənsinlər.

Emosional komponent gənclərdə Vətənin, dövlətin taleyinə, onun rəmzlərinə vətəndaşlıq duyğularının ifadə olunması ilə bağlıdır. Məsələn, dünya ölkələrinin bir çoxunda vətəndaşlar daim öz yaşadıqları evlərin eyvanında dövlət bayrağı taxır, öz ölkəsinin himnini dinləyir və oxuyur, mühüm tarixi günlərlə, hadisələrlə, ölkəsinin uğurları ilə bağlı mərasimlərdə iştirak edirlər.

Nəticə...

Sosioloq bildirib ki, vətəndaşlıq tərbiyəsi nəticəsində şəxsiyyətdə bir çox mühüm və bəşəri xüsusiyyətlər formalaşır: “Bu tərbiyə şəxsiyyətin hüquq və vəzifələrinin dərk edilməsini təmin edən, ümumbəşəri dəyərlər və şəxsiyyətin maraqları ilə bağlı olan, vətəndaşlıq keyfiyyətlərini özündə birləşdirən vətəndaşlıq şüuru, vətəndaşlıq hissi, vətəndaşlıq davranışı, vətəndaşlıq fəallığı və vətəndaşlıq mövqeyini formalaşır.

Qeyd olunanlardan belə qənaətə gəlmək olar ki, tədris müəssisələrində həyata keçirilən vətəndaşlıq tərbiyəsi şəxsiyyətin sosiallaşmasına xidmət edir. Eyni zamanda təhsilalanlarda yüksək vətənpərvərlik şüurunun, öz Vətəninə sədaqət hislərinin formalaşmasına, onun mənafelərinin müdafiəsi üzrə vətəndaşlıq borcunun və Konstitusiya vəzifələrinin icrasına hazırlıqla bağlı məqsədyönlü və sistemli təşkil edilmiş fəaliyyət kimi dəyərləndirilir. Belə ki, hər bir azərbaycanlı vətəndaşının mübariz ruhlu, qərarlı, sağlam əqidəli insan kimi yetişərək cəmiyyət həyatına düzgün adaptasiyası tələbi gənc nəslin tərbiyəsi ilə məşğul olan hər kəsin üzərinə məsul vəzifələr qoyur”.

Y.SAHİB

Məqalə “Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyi”nin maliyyə dəstəyi ilə “İnsan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi, vətəndaşların hüquqi, siyasi mədəniyyət səviyyəsinin yüksəldilməsi, sosial və siyasi fəallığının artırılması” istiqaməti üzrə hazırlanmışdır

Paylaş:

Baxılıb: 137 dəfə