İran Ukraynanın sanksiyaları ilə üz-üzə

Ana səhifə / Xəbər lenti / İran Ukraynanın sanksiyaları ilə üz-üzə

İran Ukraynanın sanksiyaları ilə üz-üzə

02.06.2023 [12:19]

Ukraynanın İrana qarşı nəzərdə tutduğu sanksiyalar bu ölkənin Ali Radasında təsdiqlənib. Sanksiyalar 50 illik dövrü əhatə edəcək. Bu barədə Ukrayna və İran mətbuatında məlumatlar verilib. Sanksiyaların tətbiqi Ali Radada səsə qoyulub və təklifi 328 deputat dəstəkləyib.

Sanksiya paketinin aşağıdakı mühüm istiqamətləri əhatə etdiyi bildirilir:

-İran mallarının Ukrayna ərazisindən daşınması məhdudlaşdırılır.

-İranın Ukraynanın hava məkanından istifadəsi qadağan olunur.

-Ukraynanın İranla ticarəti tamamilə dayandırılacaq.

-Rəsmi Kiyev Ukrayna vətəndaşlarının İrana investisiya yatırmasını qadağan edir.

-Ukrayna Mərkəzi Bankının İranla əməkdaşlıq etməsinə qadağa qoyulub və s. Ali Radanın bəyanatında qeyd edilib: “Ukraynanın İrana qarşı sanksiyalarını ehtiva edən bu qanun layihəsi bütün sivil dünyanın İranın tam təcrid olunması istiqmətindəki hərəkətləri ilə kordinasiya təşkil edir”.

Qeyd edək ki, İrana qarşı 50 il müddətinə sanksiyaların tətbiqi təşəbbüsü Prezident Volodimir Zelenskidən gəlib. O, bu təşəbbüsü mayın 28-də səsləndirmişdi.

Sanksiyalar İrana və Ukraynaya hansı təsirləri göstərəcək?

Sanksiyaların tətbiqi ilk növbədə Ukrayna ilə İran arasında siyasi münasibətlərdə geridönüş anlamına gəlir. Bundan daha çox uduzan İran olacaq. Hazırda Ukrayna ətrafında ABŞ-dan və Aİ-nin aparıcı dövlətlərindən ibarət geniş koalisiya formalaşıb. Bu ölkə əksər beynəlxalq təşkilatlar, o cümlıədən də BMT və NATO tərəfindən dəstəklənir. Bütün bunlara istinadən demək mümkündür ki, Ukraynanın beynəlxalq imici müsbətdir və bu ölkə əlaqələr qurmaqda hər hansı bir məhdudiyyətlə üzləşmir.

Eyni sözləri İran barəsində söyləmək mümkün deyil. Mühafizəkar siyasəti, terrora dəstək verməsi, daxildə insan hüquq və azadlıqlarına qarşı fəaliyyətlər sərgiləməsi beynəlxalq miqyasda bu ölkənin imicini ciddi şəkildə zədələyib. Xoş olmayan qonşuluq siyasəti İranın region dövlətləri ilə də münasibətlərini korlayıb. Belə bir şəraitdə daha bir ölkə ilə münasibətlərin gərginləşməsi İran üçün zərbə kimi dəyərləndirilə bilər.

Təhlillər apardıqda sanksiyaların mənfi iqtisadi təsirlərinin də İran üçün daha ağır olacağı qənaətini ifadə etmək mümkündür. 2021-ci ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 723,7 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Bunun 624,9 milyon dollarını İranın, cəmi 98,8 milyon dollarını isə Ukraynanın qarşı tərəfə ixracı təşkil edib. Ticarət balansındakı müsbət saldo İrana məxsus olsa da, sanksiyalara görə məhz bu ölkə daha çox itirəcək. Çünki bundan əvvəl Qərbdən gələn sanksiyalar səbəbindən İranın ixrac coğrafiyası əhəmiyyətli dərəcədə kiçilib. Ukrayna ilə münasibətlərin pozulması bu ölkə üçün növbəti məhdudiyyətdir.

Eyni zamanda, İranın Avropa ölkələrində dondurulmuş aktivlərinin Ukraynanın bərpasına yönəldilməsi ehtimalları da müəyyən dairələrdə müzakirə predmetinə çevrilib. Bu ölkənin Rusiyaya satdığı silahlar Ukraynaya qarşı istifadə olunub. Həmin silahların tətbiqi döyüşlərin getdiyi bölgələrdə dağıntılarla sonuclanıb. Mütəxəssislər dağıntılara görə İranın da məsuliyyət daşıdığını bildirirlər. İran bunun əvəzini ödəməlidir. Ukrayna İranın Avropada dondurulmuş aktivlərini dağıdılmış infrastrukturunun bərpasına yönəldilməsi iddiaları irəli sürə bilər. Bu iddialların təmin olunması isə qonşu ölkəyə növbəti ağır zərbə olacaq.

Ukraynaya gəldikdə isə İranla münasibətlərin məhdudlaşması bu ölkə üçün ciddi itki sayıla bilməz. Hazırda Ukraynanın təchizatı, müharibədə dağılmış iqtisadiyyatının bərpası, infrastrukturun yenidən qurulması beynəlxalq birliyin, donor təşkilatlarının gündəliyində dayanır. Belə dəstək fonunda İranla 723,7 milyon dollarlıq ticarət dövriyyəsi bu ölkə üçün böyük önəm daşımır.

Mübariz FEYİZLİ

Paylaş:

Baxılıb: 209 dəfə