Az tədqiq edilmiş bakteriyaların mikrobiologiyanın gələcəyindəki rolu - TƏDQİQAT
12.01.2025 [12:45]
Mikrobiologiya sahəsində aparılan tədqiqatlar, alimlərin diqqətinin yalnız bir neçə orqanizmə yönəlməsi səbəbindən qeyri-bərabər şəkildə irəliləyir. Ann Arbor şəhərindəki Miçiqan Universitetinin mikrob sistemləri üzrə bioloqu Paul Censen tərəfindən aparılan yeni bir araşdırma bakteriya növlərinin yalnız kiçik bir qrupunun geniş şəkildə öyrənildiyini, lakin bir çoxunun elmi diqqətdən kənarda qaldığını ortaya qoyur.
AZƏRTAC “Nature” jurnalına istinadla xəbər verir ki, P.Censen və onun komandası diş çürüməsinə səbəb olan “Streptococcus sobrinus” adlı bakteriya üzərində tədqiqatlarını genişləndirmək üçün süni intellekt alətlərindən istifadə edərək mövcud ədəbiyyatı araşdırmağa cəhd edib. Lakin onlar aşkar ediblər ki, bu növlə bağlı mövcud olan nəşrlərin sayı olduqca məhduddur. Belə ki, mikrobiologiya üzrə dərc olunan məqalələrin təxminən yarısı cəmi 10 bakteriya növünə həsr olunub. Halbuki məlum bakteriya növlərinin 74 faizi üzrə heç bir nəşr yoxdur.
Mikrobiologiya elmi molekulyar biologiyanın əsaslarının formalaşdırılmasında mühüm rol oynayan “Escherichia coli” kimi model orqanizmlərə yönəlib. Məsələn, təkcə E. Coli ilə bağlı 312 mindən çox nəşr mövcuddur və bu, bütün elmi ədəbiyyatın 21 faizini təşkil edir. Eyni zamanda, qızıl stafilokok (Staphylococcus aureus), vərəm törədicisi (Mycobacterium tuberculosis) və mədə xorasına səbəb olan “Helicobacter pylori” kimi insan patogenləri də geniş şəkildə öyrənilib. Lakin son illərdə mikrobiom tədqiqatları mikrobiologiyanın öyrənilmə sahələrindəki qərəziliyi daha da gücləndirib. Müxtəlif ekosistemlərdən, xüsusilə okeanlar və torpaqdan alınan bakteriyalar bu tədqiqatların əsas obyektlərindən kənarda qalıb.
İtaliyanın Trento Universitetində mikrobiom üzrə tədqiqatçı Nikola Seqata, insan sağlamlığı üçün vacib olan mikrobların çoxunun ya zəif tədqiq edildiyini, ya da heç araşdırılmadığını bildirir. Məsələn, sağlam insan mikrobiomunda bol olan mikroorqanizmlər ən yaxşı öyrənilmiş bakteriyalar siyahısında belə yer almır. Bu vəziyyət elmi araşdırmalarda əhəmiyyətli boşluqlar yaradır. Ostindəki Texas Universitetində mikrob ekoloqu Brett Baker isə təbiətdə geniş yayılmış dominant bakteriya növlərinin, xüsusilə müxtəlif ekosistemlərdəki mikroorqanizmlərin öyrənilmədiyini vurğulayır. O qeyd edir ki, təbiətdə əsas rol oynayan bakteriyaların bu siyahıda olmaması ciddi problemdir. Bu qeyri-bərabərliyin aradan qaldırılması üçün alimlər müxtəlif mikroorqanizmlərin, xüsusilə az öyrənilmiş və ya hələ adlandırılmamış növlərin tədqiqinə yönəlməli olduqlarını bildirirlər. Süni intellekt texnologiyalarının inkişafı, bu boşluqların doldurulmasında və geniş miqyaslı analizlərin aparılmasında mühüm rol oynaya bilər.
Bu tədqiqat mikrobiologiyada yeni və qeyri-adi yanaşmaların qəbul edilməsinin zəruriliyini vurğulayır və tədqiqat resurslarının daha ədalətli bölüşdürülməsinin əhəmiyyətini göstərir. Çünki yalnız belə yanaşmalar mikroorqanizmlərin insan sağlamlığı və ekosistemlərdəki rolunu tam başa düşməyə imkan verəcək.
Xəbər lenti
Hamısına bax
Sosial
12 Fevral 23:48

Xəbər lenti
12 Fevral 23:36

İdman
12 Fevral 23:12

Sosial
12 Fevral 22:51

Sosial
12 Fevral 22:38

Mədəniyyət
12 Fevral 22:14

Dünya
12 Fevral 21:54

Dünya
12 Fevral 21:38

Sosial
12 Fevral 21:15

Sosial
12 Fevral 20:50

Dünya
12 Fevral 20:35

Sosial
12 Fevral 20:17

Xəbər lenti
12 Fevral 19:57

İqtisadiyyat
12 Fevral 19:38

Sosial
12 Fevral 19:32

İdman
12 Fevral 19:31

Dünya
12 Fevral 19:14

Siyasət
12 Fevral 18:50

Dünya
12 Fevral 18:37

YAP xəbərləri
12 Fevral 18:27

YAP xəbərləri
12 Fevral 18:11

YAP xəbərləri
12 Fevral 18:09

Dünya
12 Fevral 18:05

Gündəm
12 Fevral 17:25

Gündəm
12 Fevral 17:15

Gündəm
12 Fevral 17:15

Gündəm
12 Fevral 17:13

Sosial
12 Fevral 17:01

Sosial
12 Fevral 17:00

Dünya
12 Fevral 16:10

Dünya
12 Fevral 15:46

Siyasət
12 Fevral 15:41

Siyasət
12 Fevral 15:39

Elm
12 Fevral 14:50

Siyasət
12 Fevral 14:46

Sosial
12 Fevral 14:06

Siyasət
12 Fevral 13:53

Gündəm
12 Fevral 13:53

Gündəm
12 Fevral 13:04

Sosial
12 Fevral 12:52

Gündəm
12 Fevral 12:50

Gündəm
12 Fevral 12:09

Sosial
12 Fevral 12:04

Gündəm
12 Fevral 11:59

Elm
12 Fevral 11:54

Gündəm
12 Fevral 11:21

Sosial
12 Fevral 11:18

İdman
12 Fevral 11:09

Sosial
12 Fevral 11:00

Elanlar
12 Fevral 10:54

İqtisadiyyat
12 Fevral 10:53

Siyasət
12 Fevral 10:45

Siyasət
12 Fevral 10:37

Siyasət
12 Fevral 10:29

Gündəm
12 Fevral 10:25

İqtisadiyyat
12 Fevral 10:14

Siyasət
12 Fevral 09:58

Dünya
12 Fevral 09:49

Siyasət
12 Fevral 09:41

İqtisadiyyat
12 Fevral 09:37

MEDİA
12 Fevral 09:30

Dünya
12 Fevral 09:17

Dünya
12 Fevral 09:10

Mədəniyyət
12 Fevral 08:57

Hərbi
12 Fevral 08:23

Gündəm
12 Fevral 08:14

Dünya
11 Fevral 23:48

Dünya
11 Fevral 23:27

Xəbər lenti
11 Fevral 23:15

İqtisadiyyat
11 Fevral 22:54
