Urmiya gölü niyə quruyur?
01.06.2023 [10:57]
MÜBARİZ
Ətrafında əsasən azərbaycanlıların yaşadıqları Urmiya gölü 1967-ci ildə qoruq elan olunub və UNESCO-nun qorunan təbii ərazilər siyahısına daxil edilib. Lakin bu gün gölün qorunmasından, ümumiyyətlə, söhbət getmir. Əksinə, baxımsızlıq səbəbindən sututarın tamam məhv olmaq təhlükəsi yaranıb. Verilən məlumatlara görə gölün cənub adalarının ətrafı tamamilə quruyaraq bir-birinə birləşib. Sututarın cənub hissəsi yenidən qırmızı rəngə boyanıb. Beləliklə də, dünyanın ikinci ən böyük duz gölü məhv olmaq üzrədir.
Urmiya gölünün məhv olması və bunun yaradacağı fəsadlar barədə mütəxəssislər həyəcan təbili çalırlar. “Heç bir hökumət Urmiya gölünü bərpa edə bilməz, bu su hövzəsi qurusa, onda Təbriz şəhərinin köçürülməsi haqqında düşünməyə ehtiyac olacaq”. Bunu İranın Ətraf Mühiti Mühafizə Təşkilatının keçmiş başçısı və Urmiya gölünün bərpası üzrə qərargahın sabiq katibi İsa Kələntəri “Xabar” internet kafedəki çıxışında bildirib.
Onun sözlərinə görə, hələ də Urmiya gölünün bərpasına əhəmiyyət verməyən insanlar ola bilər, ancaq bu göl bərpa olunmasa, Təbriz kimi böyük və əhəmiyyətli bir şəhərin boşaldılması riski var. O bildirib ki, Urmiya gölünün bərpasına gedən yol çətin olmaqla, texniki problemlərlə üzləşməklə yanaşı, siyasi təzyiqlərin də təsirinə məruz qalmışdı. İ.Kələntəri vurğulayıb ki, Qərbi Azərbaycan əyaləti başçısının bəzi nümayəndələrinin uğursuz fəaliyyəti səbəbindən ən azı bərpa proqramının ayrı-ayrı bəndləri heç yerinə yetirilməyib.
Urmiya gölünün tam qurumasının fəsadları çox ağır olacaq. Sabiq sədrin qənaətincə, Urmiya gölü quruyarsa, yay və qış mövsümləri arasında temperatur fərqi 7 dərəcə artacaq: “Bu, 7 dərəcənin insan genetikası, heyvanlar, bitkilər və mikroblarda nə kimi dəyişikliklərə səbəb olacağı məlum deyil”. İ. Kələntərinin sözlərinə görə, Urmiya dayaz və duzlu göl təəssüratı bağışlasa da, oradan havaya sovrulan duz tozları Azərbaycan regionunun həyatını təhlükə altına sala bilər: “Urmiya gölü ətrafında yaşayan heyvanlarda dəri xərçəngi 20 faiz artıb. Belə ki, Urmiya gölünün qurumasının pik həddə çatdığı 2014-2015-ci illərdə Dövlət Baytarlıq Təşkilatı məlumat vermişdi ki, Urmiya gölünün şimal-qərbində yerləşən Salmas bölgəsində heyvanlarda dəri xərçəngi 20 dəfəyə qədər çoxalıb”.
Beləliklə, göz önündə dəhşətli mənzərə canlanır. Ancaq gölün qurumasını yalnız təbiət hadisəsi kimi dəyərləndirmək doğru olmazdı. Mütəxəssis müşahidə edilən proseslərdə siyasi məqamların olduğuna da təsadüfən diqqət çəkməyib. Əslində, mollakratiyanın məqsədli siyasəti Urmiya gölünün və bütövlükdə, regionun fəlakət təhlükəsi ilə üz-üzə qalmasını şərtləndirib. Bu siyasətin nüvəsində isə İran hakimiyyətinin Urmiya gölü regionunda, bütövlükdə, Cənubi Azərbaycanda əhalinin etnik tərkibinin dəyişdirilməsi məqsədi dayanır. Heç kəsə sirr deyil ki, İranda güclü azərbaycanafobiya yaşanır. Sayları 40 milyonu ötən azərbaycanlılar mollakratiyanın qorxulu röyasına çevrilib. Buna görə də qonşu ölkədə azərbaycanlılar yaşayan bölgələrə münasibətdə xüsusi yanaşma həyata keçirilir. Belə ki, soydaşlarımızın mədəni və təhsil hüquqları tanınmır. Eyni zamanda, azərbaycanlıların kompakt yaşadıqları ərazilərin inzibati-coğrafi xəritələri məqsədli şəkildə dəyişdirilir. Urmiya gölünün qurudulması da mollakratiyanın azərbaycanofobiya siyasətinin tərkib hissəsinə daxildir. Bu göl soydaşlarımız üçün həm də həyat mənbəyi olub. Gölün quruması ilə bu imkan da itirilir və soydaşlarımız dədə-baba torpaqlarını tərk etmək məcburiyyətində qalırlar. Verilən məlumatlara görə Urmiyanın quruması fonunda ətrafdakı kəndlərdə həyat müqayisəolunmaz dərəcədə çətinləşib. Buradan köçmək istəyənlərin sayı hər ötən gün daha da artır. Ancaq bu da hamıya müyəssər olmur. Çünki evlərin dəyəri çox aşağı düşüb.
Xəbər lenti
Hamısına bax
Xəbər lenti
25 Sentyabr 23:45
Xəbər lenti
25 Sentyabr 19:57
Xəbər lenti
25 Sentyabr 19:28
Xəbər lenti
25 Sentyabr 18:55
Xəbər lenti
25 Sentyabr 18:53
Xəbər lenti
25 Sentyabr 18:44
Siyasət
25 Sentyabr 18:03
Xəbər lenti
25 Sentyabr 17:53
Xəbər lenti
25 Sentyabr 17:20
Xəbər lenti
25 Sentyabr 17:17
Xəbər lenti
25 Sentyabr 17:09
Siyasət
25 Sentyabr 17:07
Xəbər lenti
25 Sentyabr 17:06
Siyasət
25 Sentyabr 17:05
Xəbər lenti
25 Sentyabr 17:04
Gündəm
25 Sentyabr 17:01
Xəbər lenti
25 Sentyabr 16:41
Xəbər lenti
25 Sentyabr 16:35
Gündəm
25 Sentyabr 16:33
Xəbər lenti
25 Sentyabr 16:17
Xəbər lenti
25 Sentyabr 15:26
Siyasət
25 Sentyabr 15:15
Xəbər lenti
25 Sentyabr 15:13
Xəbər lenti
25 Sentyabr 15:07
Xəbər lenti
25 Sentyabr 14:48
Xəbər lenti
25 Sentyabr 14:40
Xəbər lenti
25 Sentyabr 14:28
Xəbər lenti
25 Sentyabr 14:06
Xəbər lenti
25 Sentyabr 13:36
Mədəniyyət
25 Sentyabr 13:18
Xəbər lenti
25 Sentyabr 13:17
Xəbər lenti
25 Sentyabr 12:55
Xəbər lenti
25 Sentyabr 12:45
Xəbər lenti
25 Sentyabr 12:41
Xəbər lenti
25 Sentyabr 12:37
Xəbər lenti
25 Sentyabr 12:35
Xəbər lenti
25 Sentyabr 12:23
Xəbər lenti
25 Sentyabr 11:56
Xəbər lenti
25 Sentyabr 11:36
Sosial
25 Sentyabr 11:34
Xəbər lenti
25 Sentyabr 11:24
Xəbər lenti
25 Sentyabr 11:13
Xəbər lenti
25 Sentyabr 11:10
Xəbər lenti
25 Sentyabr 11:09
Xəbər lenti
25 Sentyabr 10:55
Dünya
25 Sentyabr 10:43
Xəbər lenti
25 Sentyabr 10:40
Xəbər lenti
25 Sentyabr 10:31
Xəbər lenti
25 Sentyabr 10:26
Siyasət
25 Sentyabr 10:01
İqtisadiyyat
25 Sentyabr 09:40
Dünya
25 Sentyabr 09:38
Xəbər lenti
24 Sentyabr 21:21
Xəbər lenti
24 Sentyabr 19:14
Xəbər lenti
24 Sentyabr 16:59
Xəbər lenti
24 Sentyabr 16:11
Xəbər lenti
24 Sentyabr 15:14
Xəbər lenti
24 Sentyabr 14:58
Xəbər lenti
24 Sentyabr 14:47
Xəbər lenti
24 Sentyabr 14:26
Xəbər lenti
24 Sentyabr 14:06
Xəbər lenti
24 Sentyabr 13:39
Xəbər lenti
24 Sentyabr 12:44
Xəbər lenti
24 Sentyabr 12:20
Xəbər lenti
24 Sentyabr 11:53
İdman
24 Sentyabr 11:40
Xəbər lenti
24 Sentyabr 10:16
Xəbər lenti
24 Sentyabr 10:14
Xəbər lenti
24 Sentyabr 10:02
Xəbər lenti
23 Sentyabr 22:28
