Orfoqrafiya lüğətlərinin bəxti niyə gətirmir?
21.01.2022 [23:23]
Lüğət yenidən nəşr olunacaq
Nicat DİLQƏMLİ
“Azərbaycan dilinin Orfoqrafiya Lüğəti bu il yenidən nəşr olunacaq”.
Bunu KİV-ə açıqlamasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli deyib. Onun sözlərinə görə, təkmilləşdirilmiş formada yeni lüğətin 2022-ci il ərzində çap olunması nəzərdə tutulub: “Bu il Azərbaycan dilinin yeni Orfoqrafiya Lüğətinin təkmilləşdirilmiş formada ikinci nəşrinin çap olunması nəzərdə tutulub və bu, elm və nəşriyyatın planına daxil edilib. Yəni lüğəti bu il təkrar nəşr edəcəyik, çünki buna tələbat da böyükdür. Artıq bütün sözləri bir daha diqqətlə oxumaq və digər məsələlərlə bağlı müvafiq tapşırıqlar verilib. Dilçilik İnstitutuna da bununla bağlı tapşırıq və göstərişlər verilib. Yeni lüğətdə bu və ya digər nöqsanlar varsa, hamısı aradan qaldırılacaq”.
Qeyd edək ki, Azərbaycan dilinin son Orfoqrafiya Lüğətinə “hörümçək” sözü salınmaması ictimaiyyət arasında etirazla qarşılanıb. Dilçilik İnstitutu və digər məsul şəxslər isə həmin sözün lüğətdə yer almamasını sırf texniki qüsur kimi dəyərləndirirlər.
Mövzu ilə bağlı “Yeni Azərbaycan”a danışan professor Qulu Məhərrəmli bildirib ki, son illərdə çap olunan Orfoqrafiya lüğətlərinin bəxti gətirmir: “Müəyyən səhlənkarlıqlar, problemlər olur. Ümumiyyətlə, bu iş çox çətin bir işdir. Buna görə Dilçilik İnstitutunun fəaliyyətini qiymətləndirmək lazımdır. Amma nəzərə alsaq ki, orfoqrafiya lüğətləri dilimizin konstitusiyasıdır, bu işdə hər birimiz çox məsuliyyətli olmalıyıq. Orfoqrafiya lüğətlərinin tərtib edilməsinin konkret prinsipləri, qaydaları var. Əsas prinsip sözlərin işləkliyidir. Amma bizdə lüğətə çoxlu törəmə sözlər salırlar, belə olmaz. Tutaq ki, “beşmərtəbə, üçmərtəbə... binalar” deyirik. Bunun ardınca “yeddimərtəbə, səkkizmərtəbə...” yazmağa ehtiyac yoxdur. Bir-iki nümunə yazırıq ki, məsələn, “yeddimərtəbə” bitişik yazılır. Eləcə də alınma sözlər. Dəqiq prinsiplər olmalıdır. Qayda belədir ki, biz sözün o dildə səslənişini əsas götürüb o səslərin qrafik işarəsini veririk. Məsələn, 10 ingilisdən 8-i “votsap” deyir, yəni “o” ilə. Deməli, biz “votsap” yazmalıyıq. Amma lüğətə “vatsap” kimi qeyd olunub, bu, yanlışdır”.
“Mənə elə gəlir, bunu bir neçə nəfərin öhdəsinə buraxmaq olmaz. Arzu edərdim ki, müxtəlif qurum və təşkilatlar, dilçilər, jurnalistlər bu işdə aktiv iştirak eləsinlər.
Təəssüf ki, tərtibat zamanı hərf-hərf bölüb verirlər və belə olduqda bir hərfi işləyənin digərindən məlumatı olmur. Ona görə də redaktorlar, rəyçilər sonda bir yerə gələndə çox diqqətlə yoxlamalıdırlar. Çünki kiçik bir nöqsan bir neçə alimin əməyini yerə vurmaq deməkdir. Biz alimlərimizə hörmətlə yanaşmalıyıq. Amma ən önəmli iş lüğəti düzgün tərtib edib xalqımıza çatdırmaqdır”, - deyə Q.Məhərrəmli fikirlərinə əlavə edib.
Xatırladaq ki, “Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti” 5 ildən bir hazırlanır. Lüğət sonuncu dəfə ötən il çap olunmuşdu.
Xəbər lenti
Hamısına baxXəbər lenti
18 Mart 19:44
Xəbər lenti
18 Mart 19:40
Xəbər lenti
18 Mart 18:11
Xəbər lenti
18 Mart 17:36
Xəbər lenti
18 Mart 17:00
Siyasət
18 Mart 16:44
İqtisadiyyat
18 Mart 16:32
Xəbər lenti
18 Mart 16:23
Xəbər lenti
18 Mart 16:16
Xəbər lenti
18 Mart 16:14
Siyasət
18 Mart 16:06
Xəbər lenti
18 Mart 15:59
Xəbər lenti
18 Mart 15:58
Xəbər lenti
18 Mart 15:50
Siyasət
18 Mart 15:49
Xəbər lenti
18 Mart 15:47
Gündəm
18 Mart 15:40
Gündəm
18 Mart 15:38
Xəbər lenti
18 Mart 15:33
Xəbər lenti
18 Mart 15:16
Xəbər lenti
18 Mart 14:52
Xəbər lenti
18 Mart 14:28
Siyasət
18 Mart 14:25
Siyasət
18 Mart 13:53
Xəbər lenti
18 Mart 13:42
Xəbər lenti
18 Mart 13:26
Xəbər lenti
18 Mart 13:21
Xəbər lenti
18 Mart 13:08
Xəbər lenti
18 Mart 13:06
Xəbər lenti
18 Mart 13:04
Gündəm
18 Mart 12:48
Xəbər lenti
18 Mart 12:42
Xəbər lenti
18 Mart 12:41
Xəbər lenti
18 Mart 12:30
Xəbər lenti
18 Mart 12:14
Xəbər lenti
18 Mart 11:49
Xəbər lenti
18 Mart 11:21
Xəbər lenti
18 Mart 11:16
İqtisadiyyat
18 Mart 10:52
Xəbər lenti
18 Mart 10:49
İdman
18 Mart 10:46
Xəbər lenti
18 Mart 10:37
Siyasət
18 Mart 10:12
Xəbər lenti
18 Mart 10:08
Müsahibə
18 Mart 10:00
Xəbər lenti
18 Mart 09:39
Xəbər lenti
18 Mart 09:00
Gündəm
18 Mart 00:56
Siyasət
17 Mart 23:27
Xəbər lenti
17 Mart 23:14
Gündəm
17 Mart 23:08
Siyasət
17 Mart 22:51
Xəbər lenti
17 Mart 22:45
Dünya
17 Mart 22:35
Xəbər lenti
17 Mart 22:26
Gündəm
17 Mart 20:28
Gündəm
17 Mart 20:10
Xəbər lenti
17 Mart 20:08
Xəbər lenti
17 Mart 17:56
Xəbər lenti
17 Mart 16:30
İdman
17 Mart 15:22
Xəbər lenti
17 Mart 14:24
Xəbər lenti
17 Mart 13:36
Sosial
17 Mart 12:31
Mədəniyyət
17 Mart 12:12
Xəbər lenti
17 Mart 11:26
Xəbər lenti
17 Mart 11:05
Xəbər lenti
17 Mart 11:01
Dünya
16 Mart 20:30
Xəbər lenti
16 Mart 17:27