Zəngəzurda doğuldum...
19.04.2025 [08:20]
HƏSRƏT
Bir səhər oturub yol maşına
Qəlbimdə həsrətin, ümidin, şübhən...
Kəndimiz görünən gedik başına,
O nəğməli yurda uçacağam mən!
Ensiz dağ yolunda düşüb maşından,
Salam verəcəyəm daşa, qayaya.
Kiçik kənd çayına çatdığım zaman
Dünya mat qalacaq səsə, haraya.
Şər düşəcəyən Araz boyunca
Bir tanış ünvana,
bir doğma ada.
Belə gəzəcəyəm yollar boyunca
Sellimi, əhli-kef, payı-piyada!
Sonra evimizə baş alacağam,
Hardasa bir qərib şimşək çaxacaq,
Min yol dolacağam,
boşalacağam.
Göz yaşım qəlbimə axacaq ancaq!
Uşaqlar sevinclə qarşılar məni:
“Əmi, o körpüdən ehtiyatla keç...”
Sonra görəcəklər bu “qonaq əmi”
Şəhər adamına oxşamayır heç.
Bir ağsaqqal qoca tanıyar, durar;
(İller qəmətini yaman əyibdir)
- Qaçın muştuluğa,
Haydı, uşaqlar,
Rəhmətlik Xuduşun oğlu gəlibdir!
Anamın gözündə yaş görünəcək,
Hönkürtümü zorla saxlayacağam.
Yenə Leyli xala asta dinəcək,
Kövrək ürəkləri “dağlayacağam”.
Qoca itimiz də haray salacaq,
Dörd yanımda gəzib-dolanacaq hey!..
DİDƏRGİNLƏR
Küləkli çöllərdə, qarlı havada
Kəsə çığırları gəzən tapılmaz.
Göz yaşları qalan isti yuvada
Təndirlər üşüyər -
Çörək yapılmaz.
Qabağı gah duman, gah da çən kəsər,
Ağrılar üz tutar ümidə sarı.
İgidlər hirsinin başını kəsər,
Yorğun izdihamlar yorar yolları.
Düşərlər taleyin uzaqlığına,
Kimsədən bir qurtum su uman olmaz,
Fikirlər dirənər kədər dağına,
Gözlər od püskürər,
yalanı olmaz!
İzlər səpildikcə palçığa, qara
Sorar ürəkləri susuzluq, bürkü.
Hələ xəbərin yox, a bəxti qara,
Vətəndən böyükdür Vətənin yükü.
Hara üz tutsa da ayaqlar, əllər...
Ürəklər nisgillə, həsrətlə dolu.
Qayıdar ildırım sürəti ilə
Vətənə qayıdan qorxulu yolu.
Qoyarlar tövlədə atı, yəhəri...
Xeyri qabaqlayar hər addımda şər,
Bizim bu günlərin didərginləri
Gözümün önündə tarixə düşər.
Nə gözlər bu axşam, bu gecə, sabah?
İnsan dərd əlindən saçını yolar.
Bu əsrin sonunda, Allah, ay Allah,
Vətənin yolu da qorxulu olar?!
Bu da bomboş şəhər,
sarımtıl gündür...
Gəzməyə çıxarlar qürbət ölkəni:
Vətən
lap axırda... ölmək üçündür,
Yoxsa ölməyə də qoymurlar səni!
Məzarlar uçunar qəm-möhnət ilə:
Pirlər gözlərinin yaşını silər,
Xalqın təsəllisi gəlsə də dilə,
Didərgin dərdini
didərgin bilər!
Sozalar ömür də,
Sozalar gün də,
Zülmət zaman-zaman ayaqlar yeri,
Yalanmış sən demə, bu zülm önündə
Uzaq Afrikanın didərginləri.
Düşmənin gizlənib düşmən dalında,
Bu daş hansı dağdan qopub sürüşüb?
Bizim bu günlərin qovğalarında
Haqq, ədalət özü didərgin düşüb.
1989
MIĞRI
Uca dağlarında şırşır bulaqlar,
Ceyranlı, cüyürlü gözəl oylaqlar...
Qəlbim hara getsə səni soraqlar -
Zəngəzur yurdunun tərları Mığrı.
Tağəmir yaylağın, Xəllərə dağın,
Aldərə dağların, Kazım bulağın...
Sənin hər obadan gəlir sorağın -
Dadlı meyvələrin loğmanı Mığrı.
Yayda qar istəsən Ələngəzə bax,
Lehvazdan çiçək dər, öz saçına tax,
Ən ləzzətli üzüm Lökdədir ancaq,
Könlümün öz dağı, aranı Mığrı.
Hələ Maralzəmi çıxmış yadımdan,
Dinir təpələrdə o Rəhim çoban.
Gözüm ayrılmayır köksündən bir an,
Dolanmaq istərəm hər yanı, Mığrı.
Yayda bağlardadır qış qarın sənin,
Deyir alma, üzüm, yay narın sənin,
Gözəldir payızın, baharın sənin,
Kəkliktək qızların məkanı Mığrı!
MIĞRI ÇAYI
Çoxdan bura düşməmişdi
İzim, yolum, Mığrıçayı.
Bu yay gəldim, cənnət oldu
Sağım, solum, Mığrıçayı.
Sahillərini dolandım,
Uşaqlığıma boylandım,
Gah sevindim, gah da yandım,
Aman, zalım Mığrıçayı.
Qayalar fikrə dalıbdır -
Arxlar bir az sozalıbdır.
Suyun niyə azalıbdır,
Qadan alım, Mığrıçayı?!
Harayla günəşi, ayı,
Ötən hər payızı, yayı!
İstəyirəm ömrüm boyu
Burda qalam, Mığrıçayı.
Qəlbim içi - oyum-oyum,
Baxışlarım - duyum-duyum.
Sən quruma, mən quruyum,
Qurban olum, Mığrıçayı!
GƏRƏK KƏNDİMİZDƏN ÇIXMAYAYDIM HEÇ
Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç -
İndi bir külfətin bal arısıydım.
Beş babat kitabım çıxmazdı, nə qəm -
Bir elin dərdinə mən yarasaydım!
Gərək çıxmayaydım kəndimizdən heç -
Əkəydim qap-qara öz torpağımı,
Gərək yandıraydım öz çırağımı,
Gərək böyüdəydim çiçəklərimi,
Qucaqlayaydım öz küləklərimi,
Gəzəydim səllimi çovğunda, qarda,
Beşi mənə baxıb qalardı orda -
Beş çinar artardı yol qırağında...
Təki ömrün-günün bu sərt çağında
Vəfalı qalaydım babam qalayan,
Atam yandırdığı ocağa, oda.
Mənə o töhfəni vermişdi zaman,
Mən də öz əlimlə qoydum gör harda?..
Deyirlər, o yerlər mən görən deyil,
Dəyişib hər fəsil, dönüb ilbəlil.
Əkirlər - göyərmir o nağıl torpaq,
Sönüb birdəfəlik o sönməz ocaq,
Qızdıra bilməyir onu yad odu,
Natanış nəfəsi, natanış adı.
Susubdur o yellər, o küləklər də,
Açılmır o güllər, o çiçəklər də...
Neçə kənd, neçə yol batıbdır yasa,
Göylər şivən edir indi hardasa...
Gərək çıxmayaydım
kəndimizdən heç,
Çapa verməyəydim beş-on şeirimi,
Özüm isidəydim öz nəfəsimlə
Öz doğma yurdumu, doğma yerimi.
Gərək öz dağımın yelli sazında,
Gərək öz bağçamın ilkin yazında
Axaydı üzümə alnımın təri,
Onda itərdimi babamın qəbri,
Onda çatlardımı atamın qəbri?
Gəzdim çox diyarı, gəzdim çox yanı,
Mənsiz də kitab çox, naşirlər vardı,
Bu böyük sənətin nəhəng meydanı
Mənsiz də tünlükdür,
Mənsiz də dardır...
Gərək kəndimizdən
çıxmayaydım heç.
MARALZƏMİ
Şiş buynuzlu dağlarında izlərim qaldı
Yellər, sellər çox çarpışdı,
poza bilmədi.
Min bir rəngli yuxu gördüm, yollar saraldı,
El yığışdı, bu yuxumu yoza bilmədi.
Hələ adın düşməyibdir bir xəritəyə -
Ürəyimdə çox arzumun başı ağardı.
Onda... qara qayaların boylanan göyə,
Şəvə kimi saçlarıma ağ qar yağardı.
Sevgilər var - çiçək kimi açılar, solar,
Mən qırx ildir açıqlamışam,
sola bilmirəm,
Öz yurdunu beşcə gündə unudanlar var,
Otuz ildir mən şəhərli ola bilmirəm.
Ay eloğlu, ay el qızı, məni çağırın
Məndən sonra gələnlərin
oğlan toyuna,
Həsrətiyəm unutduğum ürkək cığırın,
Tamarzıyam bircə ovuc bulaq suyuna.
O dağlarda, dərələrdə özümü yorum,
Saçlarımın rəngi kimi gün dəyişibdir.
Lökün köhnə məktəbinə tezcə baş vurum,
Görüm mənim skamyamda kim əyləşibdir?
Dağa, düzə yolu düşdü,
şimşək çaxmadı,
Atasını yandırdılar haqqın, inamın,
Yüz canavar hücum etdi,
bir şey çıxmadı,
Bəs necoldu sürüləri Rəhim çobanın?
Bu möhnətə lal qayalar
tutulub, dolub,
Ər igidlər, sus, sonalar saya salmayıb.
Əl tərpənib, kənd yürüyüb şəhərli olub,
Qonaq atı tutmağa da uşaq qalmayıb.
Məzarlığı böyüdübdü hər payız,
hər yaz,
Tüstüləri sozalbdır uşaqlığımın,
O günlərin... dərələrə süləyən haray,
Səsi-küyü azalıbdır uşaqlığımın.
Sozalsa da, azalsa da ana yurdumdur,
Alnıaçıq dayanmışam alın tərimlə!
Bərkə düşsəm, öz süvari könül ordumdur
Öz Səhərim, öz Xəzərim,
öz Zəfərimlə!
...Yolum düşməz o yanlara...
küsdün, incidin,
Çeşmələrin gileyləndi, daşların dindi.
Gözlərimdə gen dünyanın
uzaq küncüyüdün,
Gen dünyanın mərkəzinə
dönmüsən indi.
“QIZIMLA ATA-BABA OCAĞINDA”DƏFTƏRİNDƏN
Babalar
Doğulduğum yer -
Zəngəzurun Maralzəmi dərəsi.
İlkin adım -
Soltan yüzbaşının nəvəsi.
Babamdan
atama, anama qalan
iki güvən xalı olub,
bir də Zinyət nənəmin cəhrəsi.
Bir duz-çörəyi qalıb dillərdə,
bir də insan məhəbbəti - ellərdə!
Deyirlər ki,
o, yüzbaşı ola-ola
zəhmətsevər, insansevər adam olub.
Kəndimizə qonaq gələn
kasıbları
duz-çörəklə qarşılayan
elə mənim babam olub.
Bir gün bir el
Haray-bəşir qoparıb:
- Ay aman!!
Soltan yüzbaşını
Bahar çayı aparıb!!
Bir insan faciəsi
bir mahalın ürəyini
yeyib... yeyib...
Sen bir eldə sevgiyə bax -
candan artıq istədiyi
zümzüməli Bahara da,
min nəğməli bahara da
ağ deyib:
“Bahar, neylədin, Bahar?!”
Sen nə söylədin, bahar?
Soltansız bir mahala
De, nəyə gəldin, bahar?!
Mənim atam - sənin baban
bağban olub,
suçu olub,
yazı-pozu bilməyib.
Mənim atam - sənin baban
Göz yaşını ürəyinə axıdıbdır:
düşməninin önündə o,
dostlarının yanında o
gözlərini silməyib.
Sakit, ötkəm aləmiylə
öz eşqini, arzusunu
neçə dostun ürəyinə
əbədilik salıbdır,
Bağban atam,
suçu atam -
sənin baban
erkən köçüb bu dünyadan...
Onun adı
bir mahalda qalıbdır.
Maralzəmi
Bu kənd - mənim doğma kəndim
Maralzəmi,
Bu kənd - mənim ilkin misram,
ilkin bəndim,
Maralzəmi!
Kiçiklikdə ilk yaşımı
xatırladır,
dalda qalan illərimin
ən balaca qardaşını
Məğrurluqda, təmizlikdə
Ələngəzin qardaşıdır,
Xəllərgədə duru, qaynar
Çeşmələrin sirdaşıdır.
Bu cığırlar,
bu dərələr,
bu qayalar,
sehrlidir hələ mənə,
Uşaqlıqdan vurulmuşam
Zəngəzurda saz tutana,
söz deyənə.
Bu yollarla kürəyimdə
qışa odun daşımışam,
Hələ odun yanmamışkən
mənim özüm
bu yollarda alışmışam,
Bu daşlarla çırpışmışam mən
ürəyimin ağrısını,
Hələ qayğı duymamışkən
İstəmişəm özüm çəkim
evimizin qayğısını...
Bağçamıza yorğan sanıb,
vurulmuşam qalın qara,
Bu binanı
sənin baban təkcə tikib
qırx bir-qırx beş davasından
üç il sonra.
Su verəni, daş yonanı,
palçığını yoğuranı
özü olub,
nərəsini, pərdəsini rəndələyib
doğrayanı
özü olub.
Fəhləsi də, ustası da
özü olub,
dülgəri də, bənnası da
özü olub.
Bu pəncərə - qapıların hər naxışı -
sənin baban,
evimizin gündoğana öz baxışı -
sənin baban.
Qapımızda gülkarlığın gül nəfəsi -
sənin baban,
yeddi övlad, neçə nəvə dünyasının
coşqun səsi -
sənin baban,
bu bağçanın, bu ocağın mühəndisi -
sənin baban!..
Soruşursan:
- Axı, nənəm
niyə gec-gec gəlir bizə?!
Birdəfəlik niyə köçmür
şəhərdəki evimizə?
Parketimiz tərtəmizdir,
televizor, maqnitofon...
kreslomuz, divanımız,
çarpayımız çox yumşaqdır...
Axı, orda...
- Yox, ay bala!
Dedim, sözüm yerə düşdü...
Sənin nənən
bir könüldən min könülə vurulubdur
doğma yurda!
Kənd evinin öz təndiri, öz sacı da -
ona şirin,
Bu ocağın tüstüsü də, acısı da -
ona şirin...
Sənin nənən
ondan böyük babalara, nənələrə olub əvəz,
Sənin nənən
otuz evlik öz kəndini
Cakartaya,
Parisə də dəyişməz!..
Bu kənd - mənim doğma kəndim,
Maralzəmi,
Bu kənd - mənim ilkin misram,
ilkin bəndim,
Maralzəmi!
“AVTOPORTRET-83”
Zəngəzurda doğuldum,
İrəvanda yaşadım,
Bakıda öləcəyəm.
Kövrək sarı sim idim,
Unudulmuş,
Mükəddər
nəğməyə dönəcəyəm.
Bir yaddaş istəyərəm-
Bacara bilsə əgər-
Ömrünün qarasını,
ağını, yarasını,
çətən-çətən təzadlı
saatları, günləri
vura, çıxa, cəmləyə...
Yoxsa bütün həyatım,
ömrüm, müqəddəratım,
sığışar beş cümləyə.
Zəngəzurda doğuldum,
İrəvanda yaşadım,
Bakıda öləcəyəm.
Kövrək sarı sim idim,
Unudulmuş,
Mükəddər nəğməyə dönəcəyəm.
Nekroloq istəmirəm,
Urvatlı misralarım,
Oxunan nəğməm varsa,
İlk şeirimi çap edən
o qəzetdə yazılsın.
Heç bilmirəm nə deyim,
Heç bilmirəm, doğrusu,
qəbrim harda qazılsın?
Bakı tünlükdür yaman,
Mənim boyum ucadır.
Zəngəzurda yer boldur-
Kəndimiz balacadır,
Qəbristanı yol üstə...
Mənim kimi oğullar
dönmədi doğma kəndə.
Ürəyim qana dönür
Hərdən ora gedəndə...
Bu gün doğma kəndimdə
babamın nəfəsi var,
Sabah kiçik kəndimin
böyük qəbristanının
yoldan ötən atların
dırnaqları zərbindən
məhv olmaq təhlükəsi var...
Zəngəzurda doğuldum,
İrəvanda yaşadım,
Bakıda öləcəyəm.
Kövrək sarı sim idim,
Unudulmuş,
Mükəddər nəğməyə dönəcəyəm.
Tək-tənha adamlarla,
böyük izdihamlarla,
təzə-tər səhərlərlə,
gəzdiyim şəhərlərlə,
oxuduğum kitablar,
gördüyüm heykəllərlə,
önündə baş əydiyim
pirlərlə məbədlərlə
tanıdım bu həyatı.
Ömrüm-üçcə misralı
bir yarımçıq bayatı!
Bu misralar doğulub
Səyyah ayaqlarımın,
sonsuz soraqlarımın,
leysan yağışlarımın,
heyrət baxışlarımın
nidası, zərbəsiylə,
Axırıncı misrası
yazılmayıbdır hələ.
...İndi burdan baxıram
Yaşadığım günlərin,
yazdığım sətirlərin
qarasına, ağına,
Bir qədəh qaldırıram
bayatımın sonuncu misrası yazılacaq
o günün sağlığına!
Deyirəm: gec gəl, ey gün!
Həsrət əzəldən elə
Təbiətin şairə ən qiymətli bəxşidir,
Uğursuz uğurlardan
yenə həsrət yaxşıdır.
1983, Praqa.
Hidayət
Xəbər lenti
Hamısına bax
Xəbər lenti
14 May 15:31
YAP xəbərləri
14 May 15:29
Siyasət
14 May 15:09
İqtisadiyyat
14 May 14:51
Sosial
14 May 14:50
Dünya
14 May 14:49
Xəbər lenti
14 May 14:48
YAP xəbərləri
14 May 14:35
Dünya
14 May 14:22
Gündəm
14 May 13:49
İdman
14 May 13:35
Dünya
14 May 12:18
Sosial
14 May 11:51
Gündəm
14 May 11:31
İdman
14 May 11:28
Analitik
14 May 10:52
Sosial
14 May 10:43
Siyasət
14 May 10:41
YAP xəbərləri
14 May 10:33
Siyasət
14 May 10:32
İqtisadiyyat
14 May 10:28
Hadisə
14 May 10:26
İqtisadiyyat
14 May 10:25
Siyasət
14 May 10:25
İqtisadiyyat
14 May 10:24
Siyasət
14 May 10:11
İqtisadiyyat
14 May 09:58
Hərbi
14 May 09:44
Sosial
14 May 09:43
Analitik
14 May 09:34
Analitik
14 May 09:28
İqtisadiyyat
14 May 09:11
Analitik
14 May 08:57
Analitik
14 May 08:44
MEDİA
14 May 08:32
Sosial
14 May 08:16
İqtisadiyyat
13 May 23:35
YAP xəbərləri
13 May 23:12
Sosial
13 May 22:48
YAP xəbərləri
13 May 22:31
İdman
13 May 22:15
YAP xəbərləri
13 May 21:44
Siyasət
13 May 21:36
YAP xəbərləri
13 May 21:09
İqtisadiyyat
13 May 20:52
YAP xəbərləri
13 May 20:38
Dünya
13 May 20:26
YAP xəbərləri
13 May 20:13
Sosial
13 May 19:52
YAP xəbərləri
13 May 19:38
İqtisadiyyat
13 May 19:24
YAP xəbərləri
13 May 19:16
İdman
13 May 19:06
Hərbi
13 May 18:42
Siyasət
13 May 18:29
Analitik
13 May 18:09
YAP xəbərləri
13 May 18:05
Gündəm
13 May 18:02
Dünya
13 May 17:47
Gündəm
13 May 17:35
YAP xəbərləri
13 May 17:15
YAP xəbərləri
13 May 17:05
Gündəm
13 May 17:02
YAP xəbərləri
13 May 16:57
Sosial
13 May 16:48
YAP xəbərləri
13 May 16:40
Dünya
13 May 16:34
Dünya
13 May 16:28
YAP xəbərləri
13 May 16:27
Dünya
13 May 16:24
