Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini artırıb

Ana səhifə / İqtisadiyyat / Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini artırıb

Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini artırıb

30.03.2023 [10:29]

Manat üçün risklər varmı?

Nicat Dilqəmli

Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının (AMB) İdarə Heyətinin qərarı ilə uçot dərəcəsi 8.75 faizə, faiz dəhlizinin aşağı həddi 7 faizə, faiz dəhlizinin yuxarı həddi isə 9.75 faizə qaldırılıb.

AMB-dan bildirilib ki, bu qərar daxili və xarici mühitdə qiymət səviyyəsinə azaldıcı və artırıcı təsir göstərən amillərin dinamikası nəzərə alınmaqla verilib.

Manata necə təsir edəcək?

Yaxın region ölkələrində uzun müddətdir milli valyutaların məzənnələrinin tez-tez dəyişdiyi müşahidə edilməkdədir. Buna baxmayaraq, Azərbaycan manatı öz stabilliyini qoruyub saxlayır. Bu da ilk növbədə Mərkəzi Bankın həyata keçirdiyi siyasətlə bağlıdır. Başqa sözlə, ölkəmizin indiki maliyyə imkanları, Mərkəzi Bankın hazırkı siyasəti müqabilində yaxın perspektivdə manatın kursunun dəyişməsi gözlənilmir. Novruz bayramınadək olan hərraclarda dollara olan tələbat artıqlaması ilə ödənilib. Bu da manatın məzənnəsinin dəyişməsi ehtimalını sıfıra endirilir.

Mövzu ilə bağlı “Yeni Azərbaycan” qəzetinə danışan Millət vəkili, iqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramov bildirib ki, manatın məzənnəsinə təsir göstərən əsas iqtisadi faktorlar ölkəyə daxil olan valyutanın həcmi, eyni zamanda, Dövlət Neft Fondu tərəfindən hərraca çıxarılan valyutanın məbləğidir: “Dolların qlobal bazarlarda möhkəmlənməsi regional valyutalara ən azı psixoloji təsir edir. Azərbaycan Mərkəzi Bankının ilin əvvəlində təşkil etdiyi hərraclarda dollara tələb aşağı idisə, artıq xarici valyuta alıcılarının sayı artmaqdadır. Valyutaya olan tələbin əhəmiyyətli hissəsi Dövlət Neft Fondu tərəfindən ödənilir. Bu baxımdan, Neft Fondunun hərraca çıxardığı vəsaitlərin həcmi dollara olan tələbin ödənilməsində çox önəmlidir”.

Dollara tələbat artıb

Novruz bayramından sonra keçirilən hərraclarda dollara tələbin artdığı müşahidə olunub. Daha dəqiq desək, Mərkəzi Bankın bugünlərdə təşkil etdiyi hərracda xarici valyuta tələbi 96,3 milyon dollar olub. Beləliklə də, əvvəlki hərracdakı göstəricilərlə müqayisədə (47,9 milyon dollar) dollara tələbin 2 dəfədən çox artdığı müşahidə edilir. Ekspertlərin fikrincə, ABŞ milli valyutasına tələbin artması bayram günləri ilə birbaşa əlaqəlidir.

İqtisadçı-ekspert deyir ki, tələbin artmasının əsas səbəbi qeyri-iş günlərinə görə təxminən son 2 həftədə valyuta hərraclarının keçirilməməsidir: “Biznesin dollara bəlli tələbi var və bayram günləri banklar çalışmadığı üçün bugünkü hərracda artan sifarişlərə əsasən məbləğ formalaşdı. Nəticədə, dollara tələbin hiss edilən səviyyədə yüksəlməsi qeydə alındı. Müqayisə üçün qeyd edək ki, oxşar tendensiya 2022-ci ilin Novruz bayramından sonra da müşahidə olunmuşdu. Belə ki, 2022-ci il 29 mart hərracında dollara tələb 105 milyon dollar olsa da, sonrakı hərracda sifariş həcmi 72.2 milyon dollara, daha sonra 68.0 milyon dollaradək azaldı”.

V.Bayramov qeyd edib ki, növbəti hərraclarda mərhələli şəkildə sifariş həcminin azalacağı gözlənilir: “Amma təbii ki, bu, birbaşa hərracların hansı dövrülükdə keçirilməsindən asılı olacaq. Dollara hərracda tələbin optimallaşdırılması üçün Mərkəzi Bank tərəfindən yaxın günlərdə yenidən hərracın təşkil edilməsi vacibdir.

2022-ci ildə Azərbaycanın idxalı 14 milyard 539 milyon dollar olub. 2021-ci ildə idxal 11 milyard 705 milyon dollar, 2020-ci ildə isə 10 milyard 732 milyon dollar idi. Göründüyü illər üzrə idxalda hiss edilən artım var. Bunun bir hissəsi dövlət sifarişləri olsa da, biznesin də payı az deyil. Təbii ki, idxal inflyasiyasi da digər indikatordur. İdxal artdıqca dollara tələb də artır. Doğrudur, ixracatda da artım yüksəkdir. Bununla yanaşı, nəzərə almaq lazımdır ki, ixrac qazancımızın əhəmiyyətli hissəsi enerji gəlirləri olaraq valyuta ehtiyatlarımızı artır. Bütövlükdə, idxal həcmi və xarici səfərlərin intensivliyini nəzərə aldıqda yaz aylarında dollara tələbin kəskin azalacağı gözlənilmir”.

Paylaş:

Baxılıb: 161 dəfə