Bir işıq ətrafında...

Bakı:

13 °C

71 %

3 m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Ədəbiyyat / Bir işıq ətrafında...

Bir işıq ətrafında...

13.06.2023 [11:24]

89 illik tarix!

Sənət adamlarının, xüsusilə şairlərin, yazıçıların bir araya toplanması, ədəbi məclislər təşkil etməsinin tarixi çox qədimdir. Görüb-götürmək, bir-birindən öyrənmək, fikir birliyinə nail olmaq baxımından bu məclislərin çox böyük əhəmiyyəti olub. Ədəbi məclisə toplaşanların dünyagörüşü, yaradıcılıq istiqaməti, bədii zövqü bir-birinə yaxın olurdu.

1917-1920-ci illər Bakının çətin, mürəkkəb bir dövrü idi. Ölkədə baş verən hadisə və olaylar bədii söz sənətindən də yan keçmirdi. Bir tərəfdən bolşevizmin şüurlara hakim kəsilməsi, digər tərəfdən milli istiqlal hərəkatı... Amma belə çətin və mürəkkəb şəraitdə də yazıçılar bir araya gələ bilirdilər.

1934-cü il iyunun 13-ü ədəbiyyatımız üçün əlamətdar bir hadisədir. Həmin gün Azərbaycan yazıçılarının I qurultayı keçirildi. Qurultayda Hacıbaba Nəzərli “Azərbaycan Sovet Yazıçıları İttifaqı Təşkilat Komitəsinin fəaliyyəti haqqında” məruzə ilə çıxış etmişdi. Beləliklə, Azərbaycan Sovet Yazıçılar İttifaqı rəsmən fəaliyyətə başladı. Bu, Azərbaycan mədəniyyəti tarixində önəmli hadisələrdən biri kimi qiymətləndirilməlidir. Təbii ki, belə bir təşkilatın yaradılması Kommunist partiyasının ideoloji siyasəti ilə bağlı idi, ədəbiyyat sosializm realizmi prinsipləri ilə hərəkət etməliydi. Azərbaycan sovet ədəbiyyatı da sosializm realizmi yaradıcılıq metodunun prinsiplərini, partiyanın bədii ədəbiyyat haqqında qərarlarından irəli gələn müddəaları əsas tutdu.

89 il öncə təsis edilmiş Azərbaycan Yazıçılar Birliyi (AYB) fəaliyyəti ərzində çətinliklər, problemli anlar yaşayıb. Ancaq sevindirici hal odur ki, bir çox təşkilatlardan və başqa ölkələrdəki eyni qurumlardan fərqli olaraq Yazıçılar Birliyi öz funksiyasını qoruyub saxlaya bilib. Birlik şair və yazıçıların mənəvi tələbatlarını ödəmək üçün əhəmiyyətli rol oynayır. Əgər insanın içində yaradıcılıq eşqi varsa, onların özlərini ifadə etmək, toplaşmaq və dərdləşmək üçün bir ocağa ehtiyacı olur. Bu baxımdan Yazıçılar Birliyi içində ədəbiyyat yanğısı olanların bir işıq ətrafında toplaşmasına xidmət edir.

Yazarların həmişə ehtiyac duyduğu ocaq

Qurumun 89 yaşı barədə təəssüratlarını “Yeni Azərbaycan”la bölüşən AYB-nin katibi Elçin Hüseynbəyli bildirib ki, Sovet İttifaqının süqutundan sonra əksər ölkələrdəki yazıçılar birlikləri dağıldı: “Bizdə isə ulu öndər Heydər Əliyev yazıçıları himayəsinə götürdüyü üçün Yazıçılar Birliyi yaşadı. Güman edirəm ki, 89 il yaşamışıqsa, şərəflə yaşamışıq. Tariximizdə qara səhifələr də, faciəvi illər də olub. Bütün bunlara baxmayaraq, Yazıçılar Birliyi Azərbaycan dilini, ədəbiyyatını, mənəviyyatını qoruyub, yazıçıların müqəddəs ocağı kimi fəaliyyət göstərib, bundan sonra da göstərəcək”.

Katibin sözlərinə görə, ölkəmizin dövlət müstəqilliyinin bərpasından sonra Yazıçılar Birliyi milli ədəbiyyatın, ana dilinin qorunub yaşadılmasında, azərbaycançılıq ideologiyasının formalaşmasında böyük xidmətlər göstərib: “Təşkilat bu illər ərzində həmişə xalqımızın mədəniyyət tarixini və mənəvi sərvətlər xəzinəsini bədii-estetik düşüncənin bir çox qiymətli nümunələri ilə zənginləşdirib.

E.Hüseynbəyli AYB-nin keşməkeşli, əzablı taleyi olduğunu da vurğulayıb: “AYB-nin tarixində qara səhifələr olub. 1937-ci ildə birliyin üzvlərini repressiya ediblər, onlar müxtəlif işgəncələrə məruz qalıblar. Amma şükürlər olsun ki, o çətin günlər arxada qaldı və Stalinin ölümündən sonra ədəbiyyata yeni nəfəs, yeni ruh gəldi. Azərbaycanın müstəqilliyində bizim yazıçıların böyük xidmətləri olub. Yazıçılar Birliyi Azərbaycan mənəviyyatının istehkamıdır və birlik 89 illiyini alnıaçıq qeyd edir”.

Ədəbi mühitin paytaxtı

E.Hüseynbəyli həmçinin qeyd edib ki, AYB-ni sözün əsl mənasında bir yaradıcılıq akademiyası, qaynar ədəbi mühitin “paytaxtı” adlandırmaq olar: “AYB müəyyən struktura, iş prinsipinə malik bir təşkilatdır. Birliyin fəaliyyət proqramı onun Nizamnaməsində dolğun əks olunub. Ötən əsrin 70-80-ci illərindən başlayaraq, Birliyin fəaliyyətini daha da genişləndirmək məqsədilə ayrı-ayrı bölgələrdə onun filialları açıldı. Vaxtilə “əyalət ədəbiyyatı” deyilən bir ifadə vardı, rayonlarda yaşayıb-yaradan yazarların yaradıcılığı məhz bu meyarla qiymətləndirilirdi və bu fikirdə həqiqət olduğu da şəksizdi. Çünki rayonlarda az-çox istedadı olan şair və nasirlər Bakıya - qaynar ədəbi mühitə can atırdılar. Bölgələrdə isə ədəbi həyat süst və zəif idi. Lakin filiallar təsis olunduqdan sonra əyalətlərdə də ədəbi həyat canlanmağa başladı. Bu 89 ildə çətin və əzablı, amma, eyni dərəcədə, şərəfli bir yol keçmiş bir qurumun fəaliyyətini izləyərkən ən vacib, ən zəruri bir faktı qeyd etməyi lazım bilirəm: AYB bu illər ərzində xalqın mənəvi dünyasının zənginləşməsində, onun bədii-estetik zövqünün formalaşmasında, vətənpərvərlik tərbiyəsində, Azərbaycan ədəbiyyatının dünya miqyasında tanınmasında və təbliğ edilməsində misilsiz rol oynayıb”.

Yeganə BAYRAMOVA

Paylaş:

Baxılıb: 716 dəfə