Siyasi oyunların faciəsi...

Ana səhifə / Siyasət / Siyasi oyunların faciəsi...

Siyasi oyunların faciəsi...

20.01.2023 [10:17]

SSRİ-ni qorumaq istəyənlər xalqın azadlıq arzusuna məğlub oldular

1990-cı ilin 20 Yanvar faciəsindən - müasir Azərbaycan tarixinin qəhrəmanlıq səhifəsinin yazıldığı gündən 33 il ötür. 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə xalqımızın azadlıq və istiqlal mübarizəsini “beşikdə” boğmaq məqsədilə sovet imperiyası fövqəladə vəziyyət elan edilmədən Bakı şəhərinə böyük hərbi qüvvə yeritdi, günahsız insanlar qanına qəltan olundu, misli görünməmiş vəhşiliklər törədildi. Bu qırğın siyasi maraqlar naminə Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş cinayət kimi tarixə düşdü.

Xalq həmin dövrdə qəti şəkildə milli maraqlara zidd addımlar atan Azərbaycanın ozamankı rəhbərlərinin istefası tələbini irəli sürür, Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsinə qarşı çıxırdı. Bunları əlində əsas götürən Kreml Qanlı Yanvar qırğınını törətdi. 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə birbaşa Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin baş katibi Mixail Qorbaçovun əmri ilə SSRİ Müdafiə Nazirliyi, Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi və Daxili İşlər Nazirliyinin qoşun hissələri Bakıya və Azərbaycanın bir neçə rayonuna yeridildi. Dinc əhali ağır texnikadan və müxtəlif tipli silahlardan atəşə tutularaq kütləvi şəkildə qətlə yetirildi. Ən ağır hadisələr isə Azərbaycan paytaxtında baş verdi. Sovet ordusunun xüsusi təyinatlı dəstələrinin və daxili qoşunların iri kontingentinin Bakını zəbt etməsinin ardından xalqa qarşı xüsusi qəddarlıq nümayiş olundu. Tətbiq edilmiş fövqəladə vəziyyət haqqında isə əhali xəbərdar edilməmişdi. Nəticədə Bakıda və respublikanın rayonlarında 131 nəfər qətlə yetirildi, 744 nəfər yaralandı, 841 nəfər isə həbs olundu.

1980-ci illərin sonu, 90-cı illərin əvvəli SSRİ-də mühüm siyasi proseslər gedirdi və həmin dövrdə İttifaqın dağılması qaçılmaz faktora çevrilmişdi. SSRİ-ni dağıdan ən fəal ocaqlardan biri isə Azərbaycandakı xalq hərəkatı idi. O dövrdə Azərbaycan xalqı öz azadlığı uğrunda mübarizəyə qalxmışdı və bunun nəticəsi kimi 1989-cu ildə xalqımız “İlin xalqı” elan edilmişdi. Həmin dövrdə Azərbaycanda proseslər həddən artıq aktiv yön almışdı. Azərbaycanla müqayisədə İttifaqın digər ölkələrində, hətta Baltikyani ölkələrdə belə bu cür dinamika müşahidə olunmurdu. İmperiya rəhbərləri isə fikirləşdilər ki, bu yolla xalqın gözünü qorxuda, öz yolundan çəkindirə bilərlər. Onlar öz siyasi maraqlarından çıxış edərək düşünürdülər ki, məhz qırğın törətməklə nəyəsə nail olmaq mümkündür. Atılan addımlar isə bu prosesin qarşısını ala bilmədi.

Beləliklə, Azərbaycanın ovaxtkı hakimiyyəti imperiya qoşunlarını ölkəyə dəvət etdi. Bu yolla onlar SSRİ-nin dağılmasının qarşısını almaq istəsələr də, bu, mümkün deyildi. Proses əksinə işlədi - 20 Yanvar faciəsi prosesi daha da sürətləndirdi. 20 Yanvar və buna bənzər faciələr bir daha göstərdi ki, ittifaq üzvü olan heç bir xalqın təhlükəsizliyinə təminat yoxdur. 20 Yanvar Azərbaycanın müstəqilliyinin, suverenliyinin zərurətini ortaya qoydu.

20 Yanvar tariximizə təkcə faciə kimi yox, həm də Azərbaycan xalqının mübarizlik, dönməzlik, qəhrəmanlıq günü kimi daxil oldu.. Əliyalın soyuq güllələrin qarşısına sipər olan vətən övladları böyük bir imperiyaya hər şeyin güclə həll edilmədiyini əyani şəkildə sübut etdi. Xalqımız həmin gün bir millət olaraq varlığını dünyaya nümayiş etdirdi. Azərbaycan xalqının iradəsi qırılmadı və millətimiz öz azadlığı uğrunda sona qədər mübarizə apardı.

20 Yanvar bir faciə olmaqla yanaşı, Azərbaycan xalqının müstəqilliyə gedən yolunun başlanğıcıdır. Böyük ehtimalla bu qətliam o dövrdə Kremlin və ya DTK-nın otaqlarında hazırlanan bir ssenari idi. Hər halda bu cinayətin əsas günahkarı olan Mixail Qorbaçovun və ətrafının əsas məqsədi Azərbaycan xalqının gözünü qırmaq, sındırmaq idi. Bu faciə, eyni zamanda, SSRİ rəhbərliyinin Dağlıq Qarabağ məsələsində ermənilərin tərəfini tutmasının bir daha əyani sübutu idi. Amma 20 Yanvar bir daha sübut etdi ki, xalqın azadlıq ruhunu sındırmaq, iradəsini zorla tabe etmək olmaz. Baxmayaraq ki, hətta 20 Yanvardan sonra ölkə bir ilə yaxın fövqəladə vəziyyət rejimində yaşadı, amma Azərbaycan xalqı Moskvanın təkidləri ilə barışmadı, imperiyanın siyasi oyunlarını pozdu.

Bəli, tarix nümunədir və ondan dərs götürmək lazımdır. 44 günlük Vətən müharibəsinin nəticələri Azərbaycan xalqını tarixində ən böyük uğurlardan birinə - Zəfərə, qələbəyə qovuşdurdu. Bu qələbə isə həm də 1990-cı ilin soyuq 20 yanvarında sinəsini düşmən gülləsinə sipər edən oğullarımızın, qızlarımızın qələbəsi idi.

P.Sadayoğlu

Paylaş:

Baxılıb: 94 dəfə